RVS Kunstwerk Zwaan – ken jij de symbolische betekenis?

Het woord ‘zwaan’ heeft dezelfde stam als de Friese swaen en is afgeleid van de Indo-Europese wortel ‘swen’, wat ‘klinken’, ‘zingen’ betekent.

 
rvs kunstwerk van een zwaan

Zwanenzang

In het oud-Grieks was de term voor zwanenzang κύκνειον ᾆσμα en in het Latijn carmen cygni. Metaforisch verwijst een zwanenzang naar een laatste gebaar, een uitvoering of inspanning die vlak voor elk type pensionering of overlijden wordt gegeven.

Men geloofde in oude tijden dat zwanen, na een leven van stilte of op zijn minst een gebrek aan muzikale neiging, juichend zongen vlak voordat ze stierven. In de derde eeuw v.Chr. was deze legende spreekwoordelijk geworden in het oude Griekenland en sindsdien is hij blijven voortleven in poëzie en kunst in het Westen.

In Aesop’s fabel ‘De zwaan en de gans’ wordt per ongeluk een zwaan gevangen in plaats van een gans, maar het leven van de zwaan wordt gered omdat het wordt herkend aan het lied.

In zijn Hecatomythium vertelt Laurentius Abstemius het verhaal van een zwaan die door een ooievaar wordt gevraagd waarom hij de dood zo extatisch begroet terwijl de meeste andere wezens bang zijn om te sterven. De zwaan antwoordt dat hij blij is om de ellende van het leven los te laten.

Rond 77 na Christus was Plinius de Oudere in zijn natuurlijke geschiedenis (boek 10, hoofdstuk 32) een van de eersten die dit verhaal van zwanenzang betwijfelde. Hij schreef letterlijk: “Observatie toont aan dat het verhaal dat de stervende zwaan zingt, onwaar is.”

‘Stom’?

De knobbelzwaan of Cygnus olor, is de meest voorkomende zwaan in Noord-Europa: omsnoeringsband en wit met roodachtige of verbleekte oranje snavel en zwarte zwemvliezen. De ‘stomme’ zwaan is niet echt stom maar ook niet bekend voor muzikale uitbarstingen op het moment van sterven. Een zwaan kan toeteren, ruisen en grommen, maar het kan niet bugelen of zingen. De whooper, trompetter en toendra zwanen doen iets van bugel, dat klinkt een beetje muzikaal.

Geen fabeltje?

De zwanenzang zou toch wel een grond van waarheid kunnen hebben. Door een extra tracheale lus in het sternum, produceren zwanen allemaal een reeks van uitgesponnen tonen wanneer hun longen inklappen. Iets wat kan gebeuren als een zwaan sterft.

De natuuronderzoeker Peter Pallas stelt dat dit feit de basis voor de legende was.

Symboliek zwaan 

In literatuur en mythe symboliseert de zwaan licht, zuiverheid, transformatie, intuïtie, genade. In het oude Griekenland stond de zwaan voor de ziel en was verbonden met Apollo, de god van de zon, terwijl in andere religies de zwaan een vrouwelijk symbool van de maan werd. In de Keltische mythe stuurde een paar zwanen de zonneboot over de hemel. In de alchemie was de zwaan noch vrouwelijk noch mannelijk, en trouwde hij met de tegenstellingen van vuur en water. In het hindoeïsme zou de zwaan lucht en water, hemelse en aardse energieën kunnen overbruggen. In het sjamanisme hadden zwanen het ongewone vermogen om naar de andere wereld te kunnen reizen.

Een zwaan als grafkunstwerk sluit aan bij deze symboliek. 

Oorspronkelijk gepubliceerd op https://www.nynkepassi.com/ealse-and-the-swan/2019/4/17/the-symbolism-of-the-swan

Jeroen Stok grafkunstenaar

Dit blogartikel is van de hand van grafkunstenaar Jeroen Stok. Stok die is opgeleid tot beeldhouwer werkt voornamelijk met metaal en glas.  Naast de exclusieve grafkunst creëert Stok “gewone sculpturen ” van staal en RVS en vervaardigt hij kunst in opdracht. De metalen beeldhouwwerken die Stok maakt zijn gestileerd en ogen eigentijds met een lichte uitstraling. RVS gecombineerd met glas versterkt het heldere en lichte karakter van zijn werk.

Grafkunst ontwerpen in opdracht van nabestaanden is een artistieke activiteit die verschilt van het creëren van gewone kunstbeelden. Stok ziet het belang van grafkunst en is dankbaar dat de unieke creaties nabestaanden helpen in hun rouwproces.

Memorabel Afscheidsmonumenten – Jeroen Stok

Moezelstraat 72

8226LB Lelystad

06-49 351 338